"Je hoeft dingen niet altijd uit te spreken. Non-verbaal kan je ook veel duidelijk maken"

Eveline De Rey is seksuologe bij Well2DAY. Ze begeleidt individueel, maar biedt ook ondersteuning binnen relaties. Er bestaan nog wat misverstanden over, maar hoe gaat een seksuoloog juist te werk?

Eveline: “Mensen komen meestal pas op gesprek als ze er zelf niet uit geraken. Tijdens een intakegesprek luister ik vooral. Ik stel vragen en breng alles in kaart. Hoe ontstaat een probleem, welke factoren houden het in stand en waarom blijft het een probleem? Op het einde van het gesprek bekijken we samen waar die persoon het meeste baat bij heeft. Soms is dat een doorverwijzing, bijvoorbeeld naar een bekkenbodemkiné of een uroloog om bepaalde medische problemen uit te sluiten. In de meeste gevallen gaat het om psychologische zorgen. Ik probeer inzichten te geven, zodat mensen zo snel mogelijk zelf verder kunnen.”

 

Psycho-educatieve functie

Eveline: “Een seksuoloog heeft een psycho-educatieve functie. Ik geef informatie, want mensen weten vaak bijvoorbeeld niet hoe zin in seks hebben werkt. Dat komt niet zomaar uit de lucht vallen. Ons lichaam doet verschillende dingen om zin te krijgen, vast te houden en toe te laten nemen tot een orgasme. We staan ook stil bij wat mensen geleerd hebben over seksualiteit, want dat kan een grote invloed hebben. Bij koppels werk ik vaak met voorbeelden uit de praktijk, om ze het gevoel te geven dat ze niet alleen zijn.

Ik werk ook met intensievere therapieën, vaak cognitieve gedragstherapie of systeemtherapie, met veel diepgaande oefeningen. Seks is aangeleerd gedrag, dus met die therapieën proberen we dat gedrag aan te passen.

Sommige mensen komen 1 keer langs, meestal om te horen dat hun ‘probleem’ oké is. Dat is vaak zo bij seksuele voorkeuren of fetisjen. Als ze geen schade berokkenen aan anderen en er zelf geen problemen mee hebben, dan kan dat.”

Veelvoorkomende vragen

Eveline: “De meeste mensen komen met problemen die je kan indelen in de 4 fasen van de seksuele responscyclus: verlangen, opwinding, orgasme en herstel. Een verschil in zin in seks tussen partners is de grootste klassieker. Opwinding vasthouden, erectieverlies, te snel klaarkomen, vaginisme of dyspareunie (pijn bij het vrijen) komen ook vaak terug. De laatste tijd zijn er ook veel vragen over genderidentiteit.”

 

Relatietherapie

Eveline: “Soms is er een onderliggende relationele problematiek. Dan stel ik voor dat de partner meekomt en dat er eerst aan de relatie gewerkt wordt. Het relationele moet eerst goed zitten vooraleer het seksuele terug op de rails gezet wordt. Koppels zijn daar vaak verschillend in. Bij de ene partner kan het hebben van seks bevestiging geven om dan een goede relatie te ervaren.

Ik ben voor de koppels een buitenstaander en doe mijn best om beide partijen te begrijpen. Het is mijn taak om beide partners gehoord te laten voelen. Dat is vrij intensief, vooral als er ruzie ontstaat. Ik zeg dan meestal dat ik denk dat ze thuis ook zo communiceren en vaak beamen ze dat. Daarna geef ik uitleg over de 3 voornaamste patronen van ruzie maken. Meestal herkennen ze zich een beetje in alle 3 en kunnen we daarna verder met het doorbreken van deze patronen.”

 

Seksuele voorlichting

Eveline: “We krijgen veel info, maar die is meestal informeel: “je moet dit”, “doe dat zo” … Veel stereotiepe ideeën en ‘moeten’ over wat normaal en abnormaal is. Er wordt heel weinig expliciet besproken. Ook op school. De clitoris staat bijvoorbeeld pas sinds kort in de biologieboeken. Daarvoor ging het alleen over de vagina en de vulva. Op school wordt er nog steeds vooral stilgestaan bij de biologie van seks en de risico’s ervan. De emotionele kant of wat te doen bij zorgen of problemen wordt nog onvoldoende besproken.

Bij seksuele voorlichting moet er vooral een veilige sfeer zijn, want tegenwoordig zitten er veel kinderen in een klas. Als er dan geen veilige sfeer is, wordt de info niet opgenomen of durven kinderen geen eerlijke vragen stellen.”

 

Wanneer vertel je wat?

Eveline: “Seksuele ontwikkeling start als baby. Als een kind er vragen over stelt, moet je er open en eerlijk op antwoorden. Natuurlijk op het leeftijdsniveau van het kind. Als ouder is het niet makkelijk om te weten wat je zelf moet vertellen en waar je best nog even mee wacht. Probeer vooral te observeren waar je kind mee bezig is op gebied van relaties en seksualiteit. Je kan al eens polsen naar wat je kind weet over relaties. Hij of zij geeft dan zelf aan of het nood heeft om erover te praten.

Er is nog steeds een genderverschil. Moeders voeden hun dochters op en vaders de zonen. Dat onderscheid hoeft er helemaal niet te zijn, maar vaak komt dat door schroom of het gevoel enkel voor het eigen gender te kunnen spreken.”

Wat mannen moeten weten

Eveline: “Sommige vrouwen vinden het fijn als de clitoris rechtstreeks gestimuleerd wordt, terwijl anderen dit te gevoelig vinden en liever hebben dat de stimulatie gebeurt op het huidkapje. Nog andere vrouwen vinden vaginale stimulatie aangenamer. Vraag het vooral aan je partner. Mannen moeten wel weten dat ‘een beetje vochtig’ niet voldoende is om de volgende stap te zetten. Dat moet je als koppel doen. Je hoeft dat niet altijd uit te spreken. Ook non-verbaal kan je goed communiceren en manieren vinden om dingen aan te geven. Praten tijdens seks is meestal geen turn-on, maar non-verbaal kan je ook veel aangeven door zelf te sturen. Al zou ik wel aanraden om af en toe te praten over welke handelingen zeer fijn voelen. 

Er is soms ook weinig aandacht voor wat mannen fijn vinden hoor. Het lijkt alsof zij alles fijn vinden, terwijl dat niet het geval is (lacht). Er bestaan leuke boeken over hoe je op een fijne manier kan stimuleren. Voor mannen en vrouwen, maar ook voor transgender personen. Je kan er altijd iets uit opsteken. Want het is niet omdat je 1 bepaalde manier geleerd hebt die je fijn vindt, dat het altijd op die manier moet gebeuren. ”

 

Seksuele gas en rem

Eveline: “Het moet leuk zijn voor beide partners, maar zo’n match is niet altijd makkelijk te vinden qua standjes. Soms is het een kwestie van leren open te staan voor dingen en niet op voorhand te denken dat je iets niet kan of durft. Want zin in seks kan echt wel komen, als je ervoor openstaat. Ik vergelijk het vaak met een gas en een rem in ons lichaam. Mensen weten vaak heel goed wat hun remfactoren zijn, maar niet waarvan ze geprikkeld raken.

De perfecte context kan je bijna nooit creëren. Veel mensen wachten op het moment dat alles meezit. Maar dat gebeurt niet vaak. “Als de kinderen weg zijn en we op vakantie zijn en er niemand stoorde en we hadden een glaasje op …”. In de dagdagelijkse realiteit is dat er vaak niet allemaal tegelijk. Voor leuke seks is het vooral zaak om die randvoorwaarden oké te hebben en voor jezelf te weten wat je leuk vindt en erover communiceren. Zo heb ik een koppel in begeleiding waarvan de vrouw geen orgasme durft te bereiken, omdat haar partner geen orgasme kan krijgen. Ze vindt een orgasme bereiken kwetsbaar en zou zich schamen ten opzichte van haar partner. Dat is een serieuze rem, waardoor het moeilijk wordt om leuke seks te hebben.”

 

Humor als bescherming

Eveline: “Bij een ander koppel doet de man af en toe een speels dansje. Soms is het gewoon niet meer dan dat, maar soms gebruikt hij het ook om aan te geven dat hij zin heeft in seks. Voor de partner is het moeilijk om te lezen wat hij bedoelt. De manier van initiatief nemen is soms zo speels of subtiel omdat het veilig voelt. Lachen mag, maar sommige partners verliezen zo hun opwinding. Kaderen dat het een beschermingsmechanisme is, is belangrijk naar de partner toe.

Een andere cliënte had eens een sexy pakje aangetrokken. Dat kostte haar veel moeite, want haar lichaamsbeeld was niet positief. Haar partner maakte er meteen een grapje over, vooral omdat hij er zo van geschrokken was. Hij vond het aantrekkelijk, maar wist zichzelf geen houding te geven. Dat zegt iets over zijn onzekerheid, dus hij maakte een mopje om met zijn emoties en de spanning om te gaan. Voor haar was dat een turn-off en hoefde het niet meer.

Diezelfde man knijpt ook soms in de borsten of het achterwerk van zijn partner, ook op de meest ongepaste momenten. Voor hem is dat een manier om contact te leggen. Thuis spreken mensen daar niet over of wordt het weggelachen of geeft het aanleiding tot een discussie, zonder dat er inzicht komt in onderliggende redenen. En dat inzicht geef ik als seksuoloog.” 

 

Geen seks is geen schande

Eveline: “Mensen denken nog dikwijls “we zijn getrouwd, dus ik moet seks geven” en gaan over hun eigen grenzen. Ik geef aan dat dat echt niet oké is. Maar mensen hebben vaak schrik voor de gevolgen voor hun huwelijk of relatie.

Ik vraag altijd of een koppel er echt onder lijdt, of dat ze door het maatschappijbeeld op gesprek komen. Zo heb ik een koppel in begeleiding dat al enkele jaren geen seks met penetratie meer heeft. Langzaamaan komt het besef dat ze het niet hard genoeg willen. Mensen denken vaak dat seksloos samen zijn niet mag. Maar als beide partners op hetzelfde niveau staan en er geen behoefte aan hebben, is er geen enkel probleem. Sommige koppels vinden het van zichzelf ook raar dat er bijvoorbeeld eens 3 maanden tussen zit. Maar wanneer ik doorvraag, vormt dit vaak geen groot probleem en kunnen ze het ook plaatsen als tijdelijk, door bijvoorbeeld enkele aanwezige remfactoren. Het blijft wel aangewezen erover te communiceren.”