Hoe werkt ACT?

Wat doe je als negatieve gedachten je overweldigen of als angst of stress je dagelijkse leven beheersen? Voor veel mensen is de eerste reactie: vechten tegen die vervelende gevoelens en gedachten. Maar vaak zorgt dat er juist voor dat ze nog sterker worden. Acceptance and Commitment Therapy (ACT) biedt een totaal andere aanpak: accepteren wat je niet kan veranderen en je richten op wat écht belangrijk voor je is.
 

Hoe werkt ACT?

ACT helpt je om meer psychologische flexibiliteit te ontwikkelen. Dat betekent dat je leert om te gaan met moeilijke emoties en gedachten, zonder dat ze je leven bepalen. Het doel is niet om je problemen op te lossen of weg te nemen, maar om je beter in staat te stellen volgens je eigen waarden te leven, zelfs als het moeilijk is.

ACT leert je om minder verstrikt te raken in negatieve gedachten en gevoelens en meer te focussen op het hier en nu. Mindfulness speelt hierin een grote rol: bewust aanwezig zijn in het moment zonder te oordelen over wat je voelt of denkt.

Voor wie is ACT nuttig?

ACT wordt vaak ingezet bij mensen die worstelen met angststoornissen, depressie (niet in de acute fase), stress en zelfs bij chronische pijn of verslaving. Het kan ook helpen bij alledaagse uitdagingen, zoals perfectionisme of de angst om fouten te maken. Als je merkt dat negatieve gedachten en gevoelens je beperken in het dagelijkse leven, kan je baat hebben bij ACT.

Voorbeeld uit de praktijk: de buschauffeur en zijn passagiers

Stel je voor dat je een buschauffeur bent. Je rijdt op een route die je zelf hebt gekozen, op weg naar je doelen en dromen. Maar in de bus zitten vervelende passagiers: negatieve gedachten, angst en onzekerheid. Ze roepen naar je, proberen je af te leiden en soms willen ze zelfs de bus stil laten staan. Wat doe je?

Veel mensen proberen die passagiers de mond te snoeren of uit de bus te gooien. Maar dat kost bakken energie en zorgt ervoor dat je van je route afraakt. ACT leert je om de passagiers er gewoon te laten zijn. Ze zijn vervelend, maar ze hoeven niet te bepalen waar jij heen gaat. Jij blijft de buschauffeur en rijdt in de richting die jij belangrijk vindt.

Wat levert het op?

Mensen die ACT toepassen, merken vaak dat ze meer rust ervaren. Ze stoppen met vechten tegen wat ze niet kunnen veranderen en richten hun energie op dingen die voor hen écht waardevol zijn. Zo leer je bijvoorbeeld om ondanks angst tóch dat ene moeilijke gesprek te voeren of om met verdriet om te gaan zonder je leven stil te zetten.

ACT is niet simpelweg een trucje om je beter te voelen. Het gaat om diepgaande veranderingen in hoe je met jezelf en je emoties omgaat. Je leert dat het oké is om moeilijke gevoelens te hebben – ze horen nu eenmaal bij het leven – en dat je je leven kan blijven vormgeven, ook als niet alles perfect is.