Hoe vertel je je kind ...

Kinderen voelen perfect aan wanneer er iets scheelt. Het liefst van al wil je hen slecht nieuws besparen, maar toch hebben ze recht op de waarheid. Elke situatie en elk kind is anders, maar hoe breng je een ingrijpende boodschap het best aan?

… dat een familielid (of je kind zelf) ernstig ziek is?

• Wees eerlijk, maar gebruik woorden die passen bij de leeftijd van je kind.
• Benoem de ziekte, bijvoorbeeld kanker. Zo voorkom je dat je kind er zelf iets opplakt. Wees voorzichtig met termen als ‘beestjes in het bloed’, kinderen kunnen dit letterlijk nemen.
• Maak duidelijk dat het ernstig is – geen griep of verkoudheid – maar dat niemand er schuld aan heeft.
• Vertel concreet wat er zal gebeuren en welk effect dit heeft op de zieke en je kind. Bijvoorbeeld: “Oma moet naar het ziekenhuis, waardoor je soms in de naschoolse opvang zal blijven”. Maak ook duidelijk wat er níét verandert. Kinderen hebben nood aan zekerheid.
• Geef de mogelijke gevolgen van de ziekte mee, zoals haaruitval. Soms is het nodig om te zeggen dat de ziekte niet besmettelijk is.
• Vertel je kind dat het zichzelf mag blijven en plezier mag maken. Veel kinderen hebben die toestemming nodig om zich niet schuldig te voelen.
• Weet je niet hoe lang de behandeling duurt of wat de gevolgen zijn? Vertel dit dan ook zo.

Tip: er bestaan heel wat (voorlees)boeken met info op kindermaat.

… dat jij en je partner uit elkaar gaan?

• Vertel het nieuws aan alle kinderen tegelijk. Neem daarna elk kind apart en breng het nog meer op maat aan.
• Doe het samen met je partner, als dat kan. Zo zien je kinderen dat jullie er allebei voor hen zijn. Overleg op voorhand wie wat zegt en kom beiden aan het woord. Vermijd conflicten in het bijzijn van de kinderen. Kunnen jullie het nieuws niet samen vertellen? Zorg ervoor dat jullie het allebei toch met jullie kinderen bespreken.
• Vertel het pas als het besluit definitief is, bijvoorbeeld als er een datum is waarop iemand apart gaat wonen. Maar voorkom dat kinderen het nieuws van iemand anders vernemen. Zeg duidelijk dat het niet de schuld van je kind is.
• Neem samen de verantwoordelijkheid, hoe moeilijk het soms is. Geef niet te veel details, houd het algemeen: zeg dat jullie niet meer van elkaar houden of elkaar te verdrietig maken. Belast je kind niet met jouw oordeel, maar benoem wel je gevoelens.
• Maak duidelijk dat jullie allebei voor de kinderen blijven zorgen, ook als jullie apart wonen.
• Vertel wat er zal veranderen en wat de regeling zal zijn.
• Je kinderen staan centraal. Laat ruimte voor hun gevoelens en vragen.

... dat er een broer of zus op komst is?

• Niet ieder kind reageert positief op dit nieuws. Vaak hangt de reactie af van de leeftijd. Wacht niet te lang om het te vertellen, zodat je kind voldoende tijd heeft om te wennen aan het idee dat het niet meer alleen zal zijn.
• Moeten er zaken in huis aangepast worden, zoals een nieuwe kamer voor het oudste kind? Doe dit ruim op voorhand. Dan krijgt hij of zij niet het gevoel te moeten wijken voor de baby. Krijgt je oudste kind een nieuw bed? Verpak het als een beloning: "je bent nu flink genoeg voor een groot bed!".
• Betrek je kind bij het uitkiezen van babykleren of -speelgoed.
• Laat je kind vooraf kennismaken met andere baby’s. Vertel dat baby’s eigenlijk vooral slapen, want soms verwacht het meteen een speelkameraadje.

Moet ik het wel vertellen?
Als je belangrijk nieuws niet vertelt, bestaat de kans dat kinderen toch informatie opvangen en zelf dingen interpreteren. Dikwijls wordt het in hun beleving erger dan het in werkelijkheid is. Of ze voelen zich buitengesloten. Kies wel een veilige plek en een rustig moment, bijvoorbeeld in het weekend.

Uit onderzoek blijkt dat kinderen die voldoende info krijgen achteraf minder angsten en problemen ontwikkelen. Kinderen willen ernstig genomen worden en betrokken worden. Zo krijgen ze de kans om hun gevoelens te uiten. Als jij ook eerlijk over je emoties praat, versterkt dit de band in je gezin.